Bạn đang tìm hiểu về crypto là gì? Cryptocurrency là gì? Và tiền điện tử là gì? Dưới đây là một tổng quan chi tiết về các khái niệm này và tất cả những điều quan trọng cần biết về đầu tư vào tiền điện tử:
Năm 2017 đã là một thời điểm mà cryptocurrency đã nhận được sự chú ý rất lớn thông qua các bài viết trên báo chí và truyền thông. Tuy nhiên, hầu hết những thông tin đó đều mang tính tiêu cực với những hoạt động bất hợp pháp trong thị trường crypto.
Vì vậy, chúng ta có thể thắc mắc rằng cryptocurrency thực sự là gì khi mà có nhiều quan điểm trái chiều như vậy. Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn các thông tin cần biết để giải đáp các câu hỏi đó.
- Khái niệm và phân biệt giữa tiền điện tử, tiền ảo và tiền mã hóa.
- Các loại cryptocurrency được phân loại như coin, token, bitcoin và altcoin.
- Nơi mua bán và lưu trữ tiền điện tử.
- Các hình thức đầu tư vào tiền điện tử và những điều cần chuẩn bị trước khi bắt đầu.
- Những trang thông tin uy tín nhất về tiền điện tử.
Crypto là gì?
Crypto, hay còn gọi là cryptocurrency, là một loại tiền mã hoá hoặc tiền điện tử được phát hành bởi các dự án trên nền tảng blockchain. Crypto có nhiều chức năng khác nhau, bao gồm việc lưu trữ giá trị, thanh toán và giao dịch, cũng như tham gia vào các hoạt động và nhận phần thưởng từ các dự án.
Blockchain có thể được xem như một cuốn sổ cái điện tử phân tán trên nhiều máy tính khác nhau, đảm bảo tính phi tập trung. Nó lưu trữ thông tin về các giao dịch và đảm bảo rằng dữ liệu này không thể bị thay đổi bằng bất kỳ cách thức nào, đồng thời đảm bảo tính minh bạch và bảo mật.
Vậy, làm thế nào blockchain hoạt động để đảm bảo những đặc tính này? Bạn có thể tìm hiểu thêm về tính chất và cơ chế hoạt động của blockchain tại đây.
Phân loại Cryptocurrency
Tiền điện tử là gì?
Theo định nghĩa chính xác, tiền điện tử là dạng tiền kỹ thuật số, tức là tiền được ban hành dưới dạng số hóa và sử dụng thông qua Internet. Tiền điện tử có thể đại diện cho tiền pháp định và được bảo đảm bởi chính phủ, như tiền trong các dịch vụ ngân hàng trực tuyến (Internet Banking) hay ví điện tử như Momo, Moca và các dịch vụ tương tự.
Quá trình hình thành tiền điện tử diễn ra khi một số tiền mặt được gửi vào ngân hàng, sau đó ngân hàng ghi nhận số tiền này vào tài khoản của người dùng. Từ đó, chúng ta có thể thực hiện các giao dịch.
Tuy nhiên, tiền điện tử khác với tiền mặt ở chỗ nó chỉ tồn tại dưới dạng con số đại diện cho tài sản của mình. Những đơn vị uy tín đảm bảo rằng tiền điện tử có thể được chuyển đi và được đối tác chấp nhận trong các giao dịch.
Tiền mã hóa - Cryptocurrency là gì?
Tiền mã hóa (cryptocurrency) thực chất cũng là một loại tiền điện tử. Tuy nhiên, khác với tiền điện tử thông thường, tiền mã hóa không được phát hành hoặc bảo đảm bởi bất kỳ chính phủ hoặc cơ quan quản lý tiền tệ nào trên thế giới. Thay vào đó, nó được phát hành bởi những người tạo ra dự án.
Trên blockchain, bất kỳ ai cũng có thể dễ dàng tạo ra một đồng token chỉ với vài dòng code. Điều này dẫn đến sự tồn tại của nhiều scam coin, fake coin hoặc các meme coin vô giá trị trên thị trường tiền mã hóa. Điều này đã tạo ra một số tiếng xấu cho tiền mã hóa, vì những đồng coin này được rao bán cho những người không phân biệt được giữa token thật và giả của dự án mà họ muốn mua.
Tóm lại, tiền mã hóa có thể coi là một phần của tiền điện tử. Trong bài viết này, thuật ngữ “tiền điện tử” và “cryptocurrency” được sử dụng để đề cập đến tiền mã hóa nhằm dễ dàng hơn cho người đọc trong việc tìm hiểu nội dung bài viết.
Phân loại Cryptocurrency trong thị trường
Để có cái nhìn tổng quan về các tài sản tiềm năng để đầu tư hoặc nắm giữ lâu dài trên thị trường tiền điện tử, chúng ta cần tìm hiểu về từng loại tiền điện tử đang được sử dụng trong không gian crypto, để hiểu về tiềm năng và rủi ro của chúng.
Dưới đây là các thuật ngữ phổ biến liên quan đến Cryptocurrency:
Coin và Token
Bitcoin và Altcoin
Large Cap, Mid Cap và Low Cap
Shitcoin
Meme coin
Stablecoin
Bài viết sẽ cung cấp thông tin chi tiết về chức năng của từng loại tiền điện tử này để bạn có thể nhận thức được sự khác biệt giữa chúng và hiểu rõ hơn về tiềm năng và rủi ro của từng loại trong thị trường crypto.
Coin và Token trong Cryptocurrency
Coin là gì?
Coin là một loại tiền điện tử được ban hành và phát triển trên một blockchain riêng biệt và hoạt động độc lập. Mỗi coin ra đời với mục đích giải quyết các vấn đề thanh toán, tài chính, bảo mật hoặc phát triển ứng dụng trên blockchain đó. Mỗi blockchain thường chỉ có một coin duy nhất, được sử dụng trong hệ thống của nó.
Ví dụ:
- Bitcoin có đồng coin là BTC.
- Ethereum có đồng coin là Ether (ETH).
- BNB Chain có đồng coin là BNB.
- Cardano có đồng coin là ADA.
- Polygon có đồng coin là MATIC.
- Avalanche có đồng coin là AVAX.
Token là gì?
Tương tự như coin, token cũng là một loại tiền điện tử được phát hành trên blockchain, nhưng khác với coin, token không có một blockchain riêng, mà được phát hành trên blockchain của một dự án hoặc nền tảng khác.
Ví dụ:
- Uniswap phát hành token UNI trên mạng lưới Ethereum.
- Chainlink phát hành token LINK trên mạng lưới Ethereum.
- Uniswap và Chainlink không có blockchain riêng, mà sử dụng blockchain Ethereum để lưu trữ và giao dịch token của họ.
Một số token, khi dự án phát triển đủ mạnh, có thể tiến tới phát triển một blockchain riêng cho token đó. Khi đó, token đó sẽ được coi là coin. Ví dụ, trước khi mainnet ra mắt, SOL (token của Solana) được lưu trữ và giao dịch trên blockchain Ethereum. Tuy nhiên, sau khi mainnet ra mắt, Solana đã có một blockchain riêng, và lúc đó SOL trở thành một coin trên blockchain Solana. Đồng thời, các token khác cũng có thể được tạo ra trên blockchain Solana.
Ngoài ra, một dự án có thể phát hành token của họ trên nhiều blockchain khác nhau. Ví dụ, Coin98 phát hành token C98 và có thể phát hành nó trên ba blockchain khác nhau là Ethereum, BNB Chain và Solana.
Phân biệt Coin và Token
Coin và token có sự phân loại dựa trên mặt tính năng và kỹ thuật.
Về mặt tính năng và tính ứng dụng:
- Coin được sử dụng cho việc thanh toán, phí gas, staking, và có thể làm phương tiện thanh toán trong dự án.
- Token có thể được sử dụng như phương tiện thanh toán hoặc như token tiện ích trong dự án.
Về mặt kỹ thuật:
- Coin yêu cầu một ví riêng và phí giao dịch trừ trực tiếp vào ví của coin đó.
- Token không có ví riêng, mà sử dụng ví của đồng coin nền tảng, và phí giao dịch trừ vào coin nền tảng.
Điều này cho phép coin và token có các đặc điểm riêng biệt và được sử dụng trên nhiều mạng lưới blockchain khác nhau, tùy thuộc vào quyết định của dự án.
Bitcoin và Altcoin trong Cryptocurrency
Theo cách phân loại này, chúng ta có hai loại tiền điện tử chính: Bitcoin và Altcoin.
Bitcoin là tiền điện tử đầu tiên trên thế giới và có vốn hoá cao nhất trong thị trường. Nó đặt nền móng cho sự phát triển của thị trường crypto.
Altcoin là thuật ngữ được sử dụng để chỉ tất cả các loại tiền điện tử khác ngoài Bitcoin. Ví dụ như Ethereum, Chainlink, và nhiều loại khác.
Trước đây, Bitcoin và Altcoin được nhắc đến với sự khác biệt rõ rệt, vì Bitcoin có vốn hoá cao và được coi là biểu tượng của thị trường crypto, trong khi các loại tiền điện tử khác thường không có cộng đồng, ứng dụng hoặc giá trị.
Tuy nhiên, kể từ năm 2020, thị trường crypto đã trở nên phổ biến hơn với sự xuất hiện của nhiều dự án có giá trị thực, ứng dụng thực tế. Do đó, thuật ngữ Altcoin đã được phân loại rõ hơn dựa trên quy mô của dự án dựa trên vốn hoá, bao gồm: Large-cap, Mid-cap, Low-cap.
Large-cap, Mid-cap, Low-cap trong Cryptocurrency
Các phân loại Large-cap, Mid-cap và Low-cap trong thị trường tiền điện tử đã được hình thành trong giai đoạn sau năm 2020, khi số lượng dự án phát hành coin/token ngày càng tăng và vốn hoá của Altcoin ngày càng chiếm tỉ trọng lớn hơn. Các phân loại này đã thay thế phân loại truyền thống giữa Bitcoin và Altcoin, vì không còn phản ánh đúng cách dòng tiền đang chảy trong thị trường crypto.
Large-cap: Đây là các đồng coin/token có vốn hoá lớn, thường nằm trong top đầu của thị trường. Chúng có sự tăng trưởng ổn định và thường được coi là có tính ổn định và tin cậy hơn so với các loại khác.
Mid-cap: Đây là các đồng coin/token có vốn hoá trung bình. Chúng có tiềm năng phát triển và tăng giá trị, nhưng cũng có mức độ rủi ro cao hơn so với các đồng large-cap.
Low-cap: Đây là các đồng coin/token có vốn hoá thấp. Chúng có tiềm năng tăng trưởng lớn, nhưng cũng đi kèm với mức độ rủi ro cao và sự không ổn định trong giá trị.
Trong giai đoạn phát triển mạnh mẽ của DeFi trong năm 2020-2021, dòng tiền trong thị trường tiền điện tử đã có xu hướng chảy theo trình tự từ Fiat (tiền tệ truyền thống) => Bitcoin => Large-cap => Mid-cap => Low-cap. Ngược lại, khi dòng tiền rút khỏi thị trường, dòng tiền sẽ đi theo trình tự từ Low-cap => Bitcoin => Fiat. Do đó, thuật ngữ Large-cap, Mid-cap và Low-cap đã được sử dụng phổ biến hơn để phân loại các dự án trong thị trường.
Trong giai đoạn tăng giá và giảm giá, vốn hoá của các đồng coin sẽ có sự biến động lớn. Ví dụ, Ethereum (ETH) đã từng đạt đến mức vốn hoá 530 tỷ USD vào tháng 11 năm 2021, nhưng hiện tại chỉ còn khoảng 150 tỷ USD vào tháng 1 năm 2023. Do đó, khi phân loại các đồng coin thành Large-cap, Mid-cap và Low-cap, chúng ta thường sử dụng các thứ hạng và mỗi người có thể có tiêu chuẩn riêng.
Ví dụ:
Từ vị trí top 2 đến top 50 được xem là Large-cap. Ví dụ: Ethereum (ETH), Binance Coin (BNB), Solana (SOL), Uniswap (UNI), Polygon (MATIC),…
Từ vị trí top 50 đến top 200 được xem là Mid-cap. Ví dụ: Celo (CELO), Origin Protocol (OP), Yearn.finance (YFI),…
Từ vị trí top 200 đến top 500 được xem là Low-cap. Ví dụ: Beta Finance (BETA), Origin Protocol (OGN), Polkastarter (POLS),…
Shitcoin là gì?
Shitcoin là thuật ngữ được sử dụng để chỉ đồng tiền điện tử không có giá trị, không có mục đích, không nhận được sự hỗ trợ xây dựng từ phía dự án và thường có vốn hoá thấp. Đặc điểm của Shitcoin là không được niêm yết và giao dịch trên các sàn giao dịch tiền điện tử tập trung (CEX) uy tín, thay vào đó, chúng chỉ có thể giao dịch trên các sàn phi tập trung (DEX) vì ai cũng có thể liệt kê token trên đó. Thông thường, vốn hoá của Shitcoin thường chỉ từ 5 triệu USD trở xuống.
Stablecoin là gì?
Stablecoin là loại tiền điện tử được thiết kế để giảm thiểu biến động giá bằng cách gắn kết với một tài sản ổn định như tiền thực hay hàng hoá. Trong thị trường tiền điện tử, các stablecoin phổ biến như USDT, USDC, BUSD có giá trị ổn định và liên kết với đô la Mỹ.
Memecoin là gì?
Meme Coin là một loại đồng tiền điện tử được tạo ra với mục đích chủ yếu là giải trí và tạo ra một cộng đồng quanh nó. Thường được phát hành trong các trào lưu hoặc xu hướng nổi tiếng, Meme Coin không có mục tiêu nghiêm túc hay ứng dụng thực tế. Ví dụ điển hình là các đồng coin được tạo ra trong trào lưu Foodcoin, Safemoon, hoặc liên quan đến hình ảnh của các loài động vật như chó. Tuy nhiên, đôi khi ranh giới giữa Meme Coin và các dự án nghiêm túc không rõ ràng, ví dụ như ShibaSwap, một Meme Coin nhận được sự ủng hộ từ cộng đồng và đã phát triển thành một dự án thực sự.
Sàn giao dịch Crypto uy tín
Phân loại sàn giao dịch Crypto
Người dùng có thể thực hiện mua bán tiền điện tử trên các sàn giao dịch trong thị trường Crypto. Có hai loại sàn chính:
Sàn tập trung (CEX): Ví dụ như Binance, Huobi, BingX, OKX, Bybit, MEXC, Bitget, Gate,… Đây là các sàn được điều hành và kiểm soát bởi một công ty. Để sử dụng sàn CEX, người dùng cần tạo tài khoản trên sàn và chuyển tài sản của họ lên sàn để thực hiện giao dịch.
Sàn phi tập trung (DEX): Ví dụ như Uniswap, Pancakeswap, dYdX, Curve,… Đây là các sàn giao dịch phi tập trung. Người dùng cần sử dụng ví phi tập trung (ví non-custodial) để giao dịch trên các sàn DEX. Trên các sàn DEX, người dùng giữ quyền kiểm soát tài sản của mình và sàn không lưu trữ tài sản sau khi giao dịch hoàn tất.
Sử dụng sàn DEX có thể phức tạp hơn vì người dùng cần biết sàn đang hoạt động trên blockchain nào, ví dụ Uniswap hoạt động trên Ethereum, Pancakeswap hoạt động trên BNB Chain, v.v.
Với sự đơn giản và thanh khoản cao hơn, đa số người dùng mới thường tiếp cận sàn CEX trước đối với việc mua bán tiền điện tử. Các sàn CEX cung cấp phương thức tiếp cận dễ dàng hơn mà không cần quan tâm đến cơ chế DeFi. Trong bài viết này, Mình sẽ tập trung đánh giá các sàn CEX.
Tiêu chí đánh giá sàn Crypto
Để đánh giá sự uy tín, an toàn và tiện lợi của các sàn giao dịch, dưới đây là 9 tiêu chí quan trọng cần xem xét:
Uy tín: Đánh giá qua số năm hoạt động, cách sàn đối diện và xử lý các vấn đề liên quan đến cộng đồng. Sàn uy tín thường có thông tin rõ ràng về hoạt động của họ qua blog hoặc Twitter.
An toàn và bảo mật cao: Sàn giao dịch cần công bố các bản kiểm tra bảo mật từ các bên thứ ba và có ít sự cố bị tấn công nhất có thể. Số lượng và mức độ thiệt hại từ các cuộc tấn công càng ít càng tốt.
Trải nghiệm: Sàn cần cung cấp trải nghiệm tốt để thu hút người dùng. Đánh giá qua tốc độ, tính mượt, và tính logic của các tính năng được tích hợp để hỗ trợ người dùng.
Thanh khoản: Thanh khoản là yếu tố quan trọng để đánh giá chất lượng của sàn. Sàn cần có thanh khoản cao để đáp ứng giao dịch với mức độ trượt giá thấp. Thanh khoản cao cũng giúp duy trì giá ổn định và tránh tình trạng “lái” giá bởi một thực thể nào đó.
Phí thấp: Phí giao dịch ảnh hưởng trực tiếp đến lợi nhuận. Sàn có các loại phí giao dịch khác nhau như Maker, Taker và phí nạp/rút. Đánh giá các sàn dựa trên mức phí giao dịch và cách giảm phí cho người dùng.
Số đồng coin hỗ trợ: Sàn có thể hỗ trợ nhiều đồng coin khác nhau. Đánh giá sàn dựa trên số lượng và đa dạng của các đồng coin mà sàn hỗ trợ.
Hỗ trợ người dùng: Đánh giá sàn dựa trên dịch vụ hỗ trợ khách hàng, bao gồm hỗ trợ về nạp/rút, giao dịch, xác minh danh tính, v.v. Sàn hỗ trợ người dùng bằng tiếng Việt và có đội ngũ hỗ trợ tại Việt Nam được đánh giá tốt hơn.
Nhiều tính năng: Sàn cung cấp các tính năng hỗ trợ người dùng như tạo tài khoản con để quản lý dễ dàng, staking, CeDeFi, Copy Trading, v.v.
Proof of Reserve: Đánh giá sàn dựa trên việc công bố Proof of Reserve, tức là sàn công bố lượng tài sản mà họ giữ của người dùng. Tuy nhiên, Proof of Reserve không chứng minh được sự đảm bảo rằng số tiền sàn đang giữ bằng hoặc lớn hơn số tiền người dùng đã gửi vào sàn.
Các sàn Crypto uy tín
Trên thị trường có nhiều sàn Crypto uy tín, dưới đây là một số sàn giao dịch CEX và DEX phổ biến trong mỗi loại trade:
Chủ yếu trade spot, large cap: Binance, OKX, Huobi.
Chủ yếu trade spot, low cap: Huobi, Kucoin, MEXC, Gate.
Chủ yếu trade Margin và Futures: Binance, OKX, Bybit.
Chủ yếu trade Options: Deribit.
Đối với các sàn DEX, chúng không được kiểm soát tập trung và không có sự can thiệp từ bên thứ ba. Thay vào đó, tính thanh khoản của sàn và khả năng sử dụng trên các blockchain cụ thể là điểm quan trọng cần chú ý. Dưới đây là một số ví dụ sàn DEX trên các blockchain khác nhau:
Ethereum: Uniswap, Curve, Balancer,…
BNB Chain: Pancakeswap, Biswap,…
Polygon: Quickswap, Uniswap,…
Avalanche: TraderJoe,…
Fantom: Spookyswap, Spiritswap,…
Đây chỉ là một số ví dụ, và có nhiều sàn DEX khác trên các blockchain khác nhau. Bạn có thể tham khảo thêm trang DeFi Llama để tìm hiểu thêm về các sàn DEX trên các blockchain cụ thể.
Ví Crypto là gì? Phân loại ví Crypto
Để lưu trữ Cryptocurrency, bạn cần một ví Crypto đáng tin cậy. Tương tự như tài khoản ngân hàng, bạn cần biết những loại ví uy tín để an toàn lưu giữ tiền điện tử của mình.
Phân biệt ví Custodial và ví Non-custodial
Có hai loại ví phổ biến dựa trên quyền kiểm soát tài sản:
Ví non-custodial (không giao quyền kiểm soát): Đây là loại ví mà bạn có toàn quyền kiểm soát tài sản thông qua việc sở hữu private key hoặc passphrase. Nếu bạn mất passphrase, không có cách nào khôi phục lại tài sản của mình. Một số ví non-custodial uy tín bao gồm Metamask, Trust, SafePal, Ledger, Trezor…
Ví custodial (giao quyền kiểm soát): Đây là loại ví do một tổ chức thứ ba quản lý và hỗ trợ lưu trữ tài sản của bạn. Bạn đăng nhập vào ví bằng email và mật khẩu, và có thể xác thực để đăng nhập lại nếu bạn quên mật khẩu. Tuy nhiên, nếu tổ chức đó gặp sự cố hoặc phá sản, bạn có thể mất tài sản của mình, như trường hợp của FTX. Ví custodial phổ biến bao gồm ví sàn như Binance, OKX, Bybit, Coinbase,… và các tổ chức lưu ký tiền điện tử như BitGo, FreeWallet, Cobo Wallet,…
Phân biệt Ví nóng, ví lạnh, ví cứng, ví mềm
Có hai loại ví dựa trên khả năng kết nối Internet:
Ví nóng (ví mềm): Đây là loại ví phần mềm có khả năng kết nối với Internet, bao gồm ví phần mềm trên máy tính, tiện ích mở rộng trình duyệt, ví web và ứng dụng di động. Các ví nóng non-custodial như Metamask, Trust là ví dạng này, vì chúng hỗ trợ nhiều phiên bản cho trình duyệt, điện thoại và các nền tảng khác. Tuy nhiên, các ví cứng như Ledger và Trezor sẽ không được xem là ví nóng, mặc dù chúng là ví non-custodial.
Ví lạnh (ví cứng): Đây là loại ví vật lý mà bạn có thể cầm trên tay và không kết nối với Internet. Ví lạnh thường được sử dụng cho các nhà đầu tư dài hạn, ít thực hiện giao dịch thường xuyên, vì mỗi lần giao dịch đòi hỏi một quá trình công phức tạp hơn. Tuy nhiên, ví lạnh cũng mang lại mức độ an toàn cao vì ít gặp phải các mối đe dọa từ malware qua Internet. Ví lạnh non-custodial như Ledger, Trezor và SafePal là các ví trong danh mục này.
Tổng quan về thị trường Crypto
Thị trường Crypto là gì?
Thị trường Cryptocurrency đã phát triển mạnh mẽ và trở thành một thị trường sôi động không kém các thị trường truyền thống như chứng khoán, vàng và bất động sản.
Thị trường Cryptocurrency có những đặc điểm sau:
- Hoạt động 24/7: Thị trường Cryptocurrency không có giờ bắt đầu hay giờ kết thúc, hoạt động liên tục quanh năm.
- Độ biến động cao: Giá trị của các loại Cryptocurrency có thể biến động mạnh mẽ trong thời gian ngắn, không có giới hạn trần hoặc sàn khi biến động.
- Thanh khoản tương đối cao: Các đồng coin lớn trên thị trường Cryptocurrency có mức thanh khoản đáng kể, đặc biệt từ năm 2017 trở đi.
- Vốn hoá thị trường cao: Tổng giá trị của tất cả các loại Cryptocurrency đã đạt mức vốn hoá lớn, từng đạt đỉnh 2.800 tỷ USD vào năm 2021.
- Ít kiểm soát pháp luật: Thị trường Cryptocurrency ít bị kiểm soát và có tính tự do cao hơn so với các thị trường khác. Tuy nhiên, điều này cũng mang đến rủi ro cao hơn cho người tham gia.
Thị trường Crypto an toàn không?
Thị trường Crypto tự do và không bị kiểm soát chặt bởi chính phủ, điều này tạo ra nhiều cơ hội và ý tưởng sáng tạo. Tuy nhiên, cũng có nhiều thực thể xấu tồn tại trong thị trường này. Với mức rủi ro cao và cơ hội lợi nhuận lớn, để giảm rủi ro, bạn cần có kiến thức bảo vệ tài sản trong lĩnh vực Crypto.
Quá trình phát triển của thị trường Crypto
Crypto nhận được sự chú ý đầu tiên
Khác với những năm 2017 – 2018, khi nhắc đến tiền điện tử, cryptocurrency hay crypto, thì cộng đồng sẽ nhìn nhận như một công cụ lừa đảo dành cho tội phạm, hay phổ biến hơn là gắn với việc người dùng sẽ luôn bị mất tiền nếu đầu tư vào.
Nhưng sự thật đã chứng minh, crypto hay cụ thể là Bitcoin đã ra đời 14 năm, ai cũng bảo rằng Bitcoin sẽ chết. Nhưng hiện tại, Bitcoin không chết mà giá đã từng đạt giá $67,000/BTC.
Ngoài ra, sự khác nhau giữa những năm trước và 2023, đó là việc các quỹ lớn đã bắt đầu nhìn thấy lợi nhuận trong việc đầu tư Crypto, điển hình là Grayscale, Square, Microstrategy đã thu mua rất nhiều BTC và các Altcoin large cap như ETH, MATIC, AVAX,…
Đó là góc độ đầu tư, còn về mặt ứng dụng, rất nhiều ngân hàng lớn như JP Morgan, Morgan Stanley hay thậm chí Tesla, Paypal, Apple Pay cũng đã hỗ trợ thanh toán bằng Crypto.
Thế giới bắt đầu có nhiều quốc gia chính thức chấp nhận Bitcoin làm phương tiện thanh toán, đầu tiên là El Salvador. Ở Việt Nam, chính phủ đã không còn có cái nhìn xấu về blockchain, mà trong tháng 6/2021 đã ra công văn về việc nghiên cứu thí điểm về công nghệ blockchain.
Thực trạng thị trường Crypto
Trong giai đoạn từ năm 2021 đến 2022, thị trường Crypto đã trải qua một giai đoạn tăng trưởng đáng kể về vốn hoá và phổ cập. Xu hướng DeFi (tài chính phi tập trung) đã thu hút sự chú ý đặc biệt và mang đến cơ hội đầu tư và kiếm tiền cho nhiều cá nhân và thực thể.
Thị trường Crypto đã phát triển mạnh mẽ hơn, với các dự án không chỉ hoạt động đơn lẻ mà còn hình thành các hệ sinh thái lớn như Ethereum, BNB Chain, Polygon,… Mỗi hệ sinh thái này được chia thành nhiều lớp dự án hoạt động trong các lĩnh vực khác nhau, được gọi là DeFi Stack. Sự phát triển của công nghệ NFT (non-fungible token) đã mang đến nhiều dự án nổi bật trong lĩnh vực NFT Bluechip, Web3 Game và Metaverse.
Tuy nhiên, sự tăng trưởng mạnh mẽ cũng đi kèm với nhiều vấn đề và rủi ro. Sự sụp đổ của các dự án như Terra, UST, FTX, Alameda, BlockFi,… đã làm nổi bật nhiều vấn đề trong cách thức hoạt động, định giá và thiết kế token của các dự án này. Điều này đã góp phần khiến thị trường chuyển sang giai đoạn giảm giá (downtrend) trong suốt năm 2022.
Tương lai của thị trường Crypto
Dự đoán về thị trường Crypto trong 5-10 năm tới là một công việc khó khăn. Tuy nhiên, thị trường sẽ tiếp tục phát triển và điều chỉnh để giải quyết những vấn đề tồn đọng. Các vấn đề mới sẽ được khám phá và trải nghiệm, tương tự như những gì đã xảy ra trong chu kỳ 2020-2022.
Mình kỳ vọng là thị trường Crypto nói chung, và cụ thể hơn là tiền đề cho thị trường Web3 và DeFi, sẽ tiếp tục phát triển. Điều quan trọng là các dự án trong lĩnh vực Crypto phải mang lại giá trị thực, chia sẻ giá trị với nhiều người tham gia hơn bằng cách tận dụng công sức và ý tưởng của cộng đồng. Điều này là cơ sở quan trọng để các dự án trong Crypto có thể tiếp cận đến đại chúng rộng hơn và trở thành một phần của cuộc sống hàng ngày của mọi người.
Hướng dẫn đầu tư Crypto cơ bản
Trang bị kiến thức về Cryptocurrency
Nếu bạn quyết định bắt đầu đầu tư vào tiền điện tử, việc chuẩn bị kiến thức là rất quan trọng. Tương tự như bất kỳ lĩnh vực nào khác, kiến thức về Crypto là rất rộng lớn và không thể nắm bắt được trong một ngày, một tháng hay thậm chí là một năm.
Việc học cần được tiếp tục và mài dũa mỗi ngày do tính chất nhanh chóng thay đổi của thị trường. Những kiến thức bạn biết hôm nay có thể trở nên lỗi thời vào ngày mai. Dưới đây là một số kiến thức mà bạn nên tìm hiểu:
- Kiến thức về dòng tiền: Bao gồm dòng tiền vĩ mô và dòng tiền vi mô trong thị trường tiền điện tử.
- Kiến thức về định giá: Bao gồm định giá các dự án khởi nghiệp, công ty và token.
- Kiến thức về đánh giá: Bao gồm đánh giá các dự án, tokenomics, nhà đầu tư (VCs) và mô hình kinh doanh.
- Kiến thức về DeFi: Bao gồm tổng quan về DeFi, các lĩnh vực trong DeFi và ứng dụng của DeFi.
- Kiến thức về hệ sinh thái: Bao gồm các hệ sinh thái nổi bật và các dự án trong hệ sinh thái đó.
- Kiến thức về blockchain: Bao gồm ứng dụng của blockchain, cơ chế đồng thuận và vấn đề blockchain Trilemma.
Số lượng bài viết mà bạn cần đọc có thể lên đến hàng nghìn để tìm hiểu về mọi khía cạnh của thị trường. Vì vậy, việc đọc từ dễ đến khó và tập trung vào các lĩnh vực bạn quan tâm là lựa chọn tốt nhất.
Ví dụ, nếu bạn quan tâm đến cách một dự án được tạo ra, tại sao chúng thành công và tồn tại qua nhiều chu kỳ, bạn nên tập trung vào loạt bài viết về “Mô hình hoạt động”.
Khi bạn đọc theo ngách và phân loại rõ ràng, bạn sẽ có kiến thức tổng quan quan trọng về lĩnh vực cụ thể đó. Đồng thời, bạn cũng có thể so sánh và đánh giá hiệu quả của các dự án trong cùng một lĩnh vực, chẳng hạn như DEX.
Bảo mật tài sản
Bảo mật tài sản là một yếu tố quan trọng trong việc tham gia thị trường tiền điện tử. Thị trường crypto luôn tồn tại nhiều hình thức lừa đảo và các hoạt động gian lận, và điều này đã gây tiếng xấu cho ngành công nghiệp này. Dưới đây là một số hình thức lừa đảo phổ biến trong thị trường:
Giả mạo dự án ICO và phát hành đồng coin giả: Kẻ lừa đảo giả danh một dự án ICO thực sự và cố gắng thu thập tiền từ người đầu tư bằng cách phát hành đồng coin giả.
Tặng token/coin miễn phí và yêu cầu sign wallet: Kẻ lừa đảo hứa cung cấp token hoặc coin miễn phí nhưng sau đó yêu cầu người dùng cung cấp private key hoặc thông tin quan trọng khác để chuyển tiền từ ví của họ.
Giả mạo trang web sàn giao dịch và tài khoản mạng xã hội của dự án: Kẻ lừa đảo tạo ra các trang web sàn giao dịch giả mạo hoặc giả mạo các tài khoản Twitter của các dự án để lừa đảo người dùng và lấy cắp thông tin cá nhân hoặc tiền của họ.
Quảng cáo lừa đảo và gói đầu tư lợi nhuận cao bất thường: Kẻ lừa đảo quảng cáo các gói đầu tư với lợi nhuận cực cao và không thực tế, nhằm lừa đảo người dùng để đầu tư và sau đó biến mất với số tiền thu được.
Tấn công DNS hack và chuyển hướng người dùng: Kẻ lừa đảo tấn công máy chủ DNS và chuyển hướng người dùng đến các trang web lừa đảo mà họ kiểm soát.
Giả mạo email và thông tin hỗ trợ: Kẻ lừa đảo có thể giả mạo email và thông tin hỗ trợ, trà trộn vào các nhóm chat chung hoặc nhóm hỗ trợ để lừa đảo người dùng.
Mô hình lừa đảo đa cấp, ponzi, kim tự tháp: Kẻ lừa đảo tạo ra các mô hình đa cấp, hứa hẹn lợi nhuận cao và yêu cầu người tham gia mời thêm người khác đến và trả tiền, tạo thành một vòng xoáy lừa đảo.
Khi gặp các dạng lừa đảo như trên, rất quan trọng để luôn giữ cảnh giác và tránh xa. Nên kiểm tra kỹ thông tin và xác thực từ nguồn đáng tin cậy trước khi thực hiện bất kỳ giao dịch nào và tránh cung cấp thông tin cá nhân, private key hoặc mật khẩu cho bất kỳ ai.
Cần bao nhiêu tiền để đầu tư Crypto?
Bạn có thể bắt đầu đầu tư vào thị trường Crypto với mức vốn thấp từ $50 đến $100. Mặc dù có nhiều nhà đầu tư giàu có với tài sản hàng chục hoặc hàng trăm triệu USD, nhưng kiến thức về Crypto là yếu tố quan trọng và làm nổi bật sự khác biệt, không phụ thuộc vào số vốn ban đầu.
Trong quá trình tìm hiểu về Crypto, việc đọc sách, học hỏi và thực hành thường xuyên là rất quan trọng. Điều này tạo ra cơ hội để nhìn thấy những cơ hội đầu tư tiềm năng, vì Crypto không chỉ là việc giao dịch đồng tiền mà còn có nhiều khía cạnh khác. Thậm chí, đã có nhà đầu tư bắt đầu với số vốn gần như là không, và sau đó tạo dựng tài sản đáng kể bằng cách tham gia vào các dự án Retroactive một cách chuyên nghiệp.
Tuy nhiên, cách đầu tư và phân bổ vốn có thể khác nhau tùy thuộc vào mức vốn ban đầu của bạn. Điều này sẽ ảnh hưởng đáng kể đến kết quả cuối cùng của nhà đầu tư.
Cách để kiếm tiền từ đầu tư trong thị trường Crypto.
Trade
Trade coin là một phương pháp mua bán đồng tiền điện tử nhằm tìm kiếm lợi nhuận trong thị trường Crypto. Thông thường, các nhà giao dịch sẽ sử dụng phân tích kỹ thuật để xác định các vùng hỗ trợ và kháng cự, từ đó quyết định mua và bán để đạt được lợi nhuận. Thời gian giao dịch của nhà giao dịch có thể từ vài tiếng đến vài tuần. Có nhiều hình thức trade khác nhau mà nhà giao dịch có thể lựa chọn, bao gồm trade spot (mua bán đồng coin trực tiếp), trade đòn bẩy (sử dụng vốn vay để tăng tiềm năng lợi nhuận), trade phái sinh (giao dịch các hợp đồng tương lai) và trade hợp đồng quyền chọn (giao dịch quyền chọn mua hoặc bán đồng coin trong tương lai).
Hold
Hold coin là một hình thức tìm kiếm lợi nhuận trong thị trường Crypto bằng cách giữ các đồng coin dựa trên phân tích cơ bản. Nhà đầu tư sẽ tìm hiểu và đánh giá tiềm năng tăng trưởng của một đồng coin dựa trên các yếu tố cơ bản, sau đó áp dụng phân tích kỹ thuật để tìm điểm mua tốt. Phân tích cơ bản đòi hỏi kiến thức sâu rộng để có thông tin tổng quan, chi tiết và khả năng so sánh và định giá. Chiến lược hold thường kéo dài trong thời gian dài, thường từ nửa năm đến một năm trở lên, nhưng mục tiêu là thu được lợi nhuận lớn hơn.
Airdrop và Retroactive
Airdrop Coin là một hình thức tặng miễn phí lợi nhuận cho người dùng. Tuy nhiên, từ năm 2020 trở đi, giá trị của các đồng coin được airdrop đã không còn cao như trước. Thay vào đó, thị trường đang chú trọng nhiều hơn đến hình thức Retroactive.
Retroactive cũng là một hình thức airdrop coin cho cộng đồng, tuy nhiên, điểm khác biệt là người nhận airdrop phải là những người dùng đã từng ủng hộ, sử dụng hoặc đóng góp ý kiến trong quá khứ để phát triển sản phẩm. Airdrop này thường được thưởng dưới dạng token của dự án đó.
Hình thức này trở nên phổ biến khi Uniswap thực hiện việc airdrop UNI – token của Uniswap cho những người dùng đã tương tác với dự án. Khi đó, sau khi nhận được UNI, ngay lập tức token này được niêm yết trên sàn Binance với giá khoảng $3-4, điều này đồng nghĩa với việc mỗi ví nhận được UNI có thể đạt giá trị lên đến khoảng $1,600.
Đào coin
Đào coin là thuật ngữ phổ biến trong các blockchain Proof of Work như Bitcoin. Thợ khai thác là những người xác nhận giao dịch và tạo block trên blockchain, và họ nhận được phần thưởng dựa trên công sức của mình. Để thực hiện điều này, họ cần đầu tư vào phần cứng mạnh, được gọi là trâu khai thác hoặc trạm khai thác.
Để đạt lợi nhuận, các thợ khai thác tính toán giá trị của đồng coin khai thác được và trừ đi các chi phí liên quan như điện, kho bãi, nhân công, bảo trì và nâng cấp. Họ tìm kiếm lợi nhuận từ việc này. Tuy nhiên, hình thức này chỉ phù hợp nếu bạn có thể tìm được đồng coin có tiềm năng và giữ được giá trị của nó trong thời gian dài.
Trong xu hướng gần đây, nhiều blockchain đã chuyển sang cơ chế Proof of Stake. Đối với cơ chế này, thợ khai thác cần stake một số lượng đồng coin nhất định (ví dụ như Ethereum là 32 ETH để trở thành một nút) và nhận được một phần trăm lợi nhuận từ mạng.
Đào coin là một hình thức tìm kiếm lợi nhuận bền vững, nhưng yêu cầu kiến thức kỹ thuật và phân tích cơ bản cao để chọn đúng đồng coin.
Tham gia DeFi
Từ sau DeFi Summer vào năm 2020, thị trường DeFi (Tài chính phi tập trung) đã mở ra nhiều cơ hội cho mọi người tìm kiếm lợi nhuận. Trước đây, khi mua và giữ một đồng coin, chúng ta không thể tìm kiếm lợi nhuận từ nó, nhưng với sự xuất hiện của DeFi, tất cả đã thay đổi.
Hầu hết các đồng coin thuộc dự án DeFi đều có tính ứng dụng. Ví dụ, với đồng coin Ethereum (ETH), bạn có thể:
- Stake coin để trở thành một validator và kiếm lợi nhuận từ việc xác thực giao dịch trên mạng.
- Cung cấp thanh khoản (Liquidity Providing) cho Uniswap hoặc các sàn giao dịch khác để kiếm lợi nhuận từ phí giao dịch.
- Thế chấp đồng coin vào các dự án vay mượn (Lending) để vay các tài sản khác và tối ưu hóa dòng vốn của bạn.
Các cơ hội này trong DeFi cho phép người dùng tận dụng đồng coin của mình để tham gia vào các hoạt động tài chính và kiếm lợi nhuận từ việc sử dụng và cung cấp dịch vụ trên các nền tảng DeFi.
Crypto Career
Để kiếm tiền trong thị trường Crypto, không nhất thiết phải nắm giữ đồng coin. Thị trường Crypto cung cấp nhiều cơ hội nghề nghiệp trong các lĩnh vực khác nhau, tương tự như các thị trường khác.
Dù bạn có chuyên môn trong thiết kế, nghệ thuật, marketing, truyền thông, quản lý cộng đồng, bạn vẫn có thể tìm kiếm công việc phù hợp tại các công ty trong lĩnh vực này. Đồng thời, bạn cũng có thể học thêm về Crypto và Blockchain để mở rộng kiến thức đa ngành.
Ngoài ra, nhiều thương hiệu đã phát triển từ việc làm chuyên môn thành công ty lớn hơn. Họ bắt đầu từ việc làm trong lĩnh vực mà họ giỏi, từ đó mở rộng và tạo ra doanh thu và lợi nhuận. Trong thị trường Crypto, có nhiều công ty phân tích dữ liệu và công ty truyền thông đã đạt được thành công đáng kể.
Vì vậy, trong thị trường Crypto, không chỉ việc nắm giữ đồng coin mới là cách duy nhất để kiếm tiền. Việc tìm kiếm cơ hội nghề nghiệp trong các lĩnh vực trái ngành và học thêm về Crypto và Blockchain có thể giúp bạn đạt được thành công và tạo ra lợi nhuận.
Giá Cryptocurrency & Tin tức thị trường Crypto
Thị trường Cryptocurrency là một môi trường đầy biến động, và để thành công trong việc đầu tư, việc cập nhật tin tức và giá cả là rất quan trọng. Dưới đây là danh sách một số nguồn tin và trang web uy tín để bạn theo dõi và cập nhật thông tin về Cryptocurrency:
Các kênh thông tin nhanh chóng và đa dạng:
- Telegram: Theo dõi các nhóm, kênh tin tức và cộng đồng về Cryptocurrency.
- Twitter, Facebook: Theo dõi các tài khoản chính thức của các công ty và nhà phân tích hàng đầu về Cryptocurrency.
- CoinDesk: Trang web cung cấp tin tức, bài viết và phân tích hàng đầu về Cryptocurrency và blockchain.
- The Block: Nền tảng tin tức và phân tích về Cryptocurrency và công nghệ blockchain.
Cập nhật giá Cryptocurrency:
- CoinGecko: Trang web cung cấp thông tin về giá, thị trường, biểu đồ và các chỉ số cho nhiều đồng tiền điện tử.
- CoinMarketCap: Nền tảng cung cấp thông tin chi tiết về giá cả, vốn hóa thị trường và các chỉ số cho hàng trăm đồng tiền điện tử.
Nền tảng nghiên cứu và phân tích chuyên sâu:
- Messari: Trang web cung cấp thông tin và nghiên cứu về các dự án Cryptocurrency.
- Delphi Digital: Công ty nghiên cứu và tư vấn chuyên sâu về thị trường Cryptocurrency và blockchain.
- Medium: Nền tảng xuất bản trực tuyến với nhiều bài viết, phân tích và thông tin từ các chuyên gia về Cryptocurrency.
- Binance Research: Cung cấp báo cáo nghiên cứu chuyên sâu về các dự án và xu hướng trong thị trường Cryptocurrency.
Tuy nhiên, hãy luôn kiểm tra và xác minh thông tin từ nhiều nguồn và tự thực hiện nghiên cứu để đưa ra quyết định đầu tư thông minh.
Lời kết
Thị trường Cryptocurrency là một môi trường đầy tiềm năng và cơ hội cho các nhà đầu tư, nhà phát triển và nhà thiết kế. Tuy nhiên, do thiếu kiểm soát chặt chẽ so với thị trường tài chính truyền thống, thị trường Crypto cũng tồn tại nhiều rủi ro và hoạt động lừa đảo, vi phạm pháp luật.
Vì vậy, mỗi cá nhân tham gia vào lĩnh vực này cần có kiến thức đầy đủ và vững chắc để đảm bảo an toàn tài chính và tránh các hậu quả không đáng có. Điều quan trọng là hiểu rõ về dự án, đồng coin hoặc công ty mà bạn đang quan tâm và đánh giá kỹ lưỡng trước khi đưa ra quyết định đầu tư hoặc tham gia.
Disclaimer: lưu ý rằng thông tin được cung cấp trong bài viết này không phải là lời khuyên đầu tư. Hoạt động đầu tư tiền mã hóa không được công nhận và bảo vệ pháp luật ở một số quốc gia. Các loại tiền số luôn mang theo rủi ro tài chính, và việc tham gia vào thị trường Crypto đòi hỏi sự tỉnh táo và tinh thần cảnh giác.
One thought on “Tìm hiểu về Crypto: Khám phá thế giới tiền điện tử và cơ hội đầu tư cho người mới”